Wołoski czyli wspólny. Cechy eksponowane w Szlaku Kultury Wołoskiej.

W doborze cech projektów i produktów wpisujących się w „Szlak Kultury Wołoskiej”   powinny być szczególnie promowane te, które odwołują się do uniwersalnych i równocześnie wyjątkowych wartości, które wnosili dawni osadnicy gór. Historycznie Wołosi stanowili społeczność wielonarodową, wielojęzykową, wielowyznaniową, gospodarującą na terenach trudnych, górskich, terenach wymagających działań wspólnych, społecznych, gdyż od tego zależał nie tyle dobrobyt, ile przeżycie. Działanie w terenach ubogich w dobra naturalne wymagało także wprowadzania osiągnięć cywilizacyjnych, nowych technologii oraz umiejętności podziału i organizacji pracy.

Pojęcie wołoskości odwołuje się do dorobku, tożsamości i kultury środkowo- i wschodnio- europejskich ludów pasterskich, które, migrując, stawały się nośnikiem wartości. Współcześnie znajduje swe odzwierciedlenie we wspólnych cechach górali łuku Karpat, w  nazewnictwa, architekturze, muzyce; w krajobrazie – w systemie osiedleńczym wsi, rozłogach pól, polanach wraz z szałasami, a także w realizowaniu współcześnie działalności spółdzielczej, wspólnotowej, nawiązującej do organizacji wołoskiego sałasza – wspólnego gospodarowania.

„Szlak Kultury Wołoskiej” jest więc metodą budowania poczucia wartości własnego dziedzictwa w szerszym kontekście kulturowym. Pozwala znaleźć odwołanie lokalnych, nawet skromnych działań do skali europejskiej. Podobnie jak przynależność niewielkiego kościoła parafialnego  do   szlaku architektury gotyckiej  podnosi w oczach społeczności jego rangę i wzbudza poczucie przynależności do wielkiej kultury i dziedzictwa Europy, tak przynależność do „Szlaku Kultury Wołoskiej” buduje dumę z „małej Ojczyzny”, uczy szacunku dla pracy i dokonań poprzednich pokoleń. Szlak ma dać wspólny mianownik różnorodności i bogactwa kultur, jaki tworzą współcześni górale karpaccy.

 Jadwiga i Krzysztof Wielgusowie